متاتارسوس ادداکتوس

متاتارسوس اَدداکتوس یک دفورمیتی شایع پا است که با انحراف استخوان‌های متاتارس به سمت خط میانی بدن (داخل) مشخص می‌شود. این وضعیت معمولاً در دوران نوزادی یا اوایل کودکی تشخیص داده می‌شود و بسته به شدت و انعطاف‌پذیری پا به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

انعطاف‌پذیر (Flexible): پا به راحتی به حالت نرمال برمی‌گردد.

غیر انعطاف‌پذیر (Rigid): اصلاح دستی امکان‌پذیر نیست و نیاز به مداخلات بیشتری دارد.

علل و پاتوفیزیولوژی

• عوامل مکانیکی دوران جنینی: محدودیت فضای داخل رحمی و فشار وارده بر پا در سه‌ماهه سوم بارداری.
• ناهنجاری‌های عضلانی-اسکلتی: کوتاهی یا سفتی تاندون‌های تیبیالیس قدامی یا رباط‌های میانی پا.
• ژنتیک: در برخی موارد، وجود زمینه ارثی.

 

ارزیابی بالینی

مشاهده و معاینه: پا به سمت داخل منحرف است. لبه داخلی پا مقعر و لبه خارجی محدب دیده می‌شود.

آزمایش انعطاف‌پذیری: پزشک تلاش می‌کند پا را به وضعیت طبیعی برگرداند. درجه اصلاح‌پذیری به درمان مورد نیاز کمک می‌کند.

تصویربرداری: در موارد شدید، استفاده از رادیوگرافی برای بررسی ساختار استخوانی توصیه می‌شود.

 

درمان ها

1. ارتوزهای عملکردی

2. اسپلینت‌ها و بریس‌ها

3. گچ‌گیری سریالی (Serial Casting)

گچ‌گیری هفتگی یا دو هفته یک‌بار برای اصلاح تدریجی موقعیت استخوان‌های متاتارس.

معمولاً در نوزادان با دفورمیتی غیرانعطاف‌پذیر استفاده می‌شود.

4. فیزیوتراپی و تمرینات کششی

تمرینات کششی برای تاندون‌های پا و عضلات تیبیالیس برای افزایش انعطاف‌پذیری.

ماساژهای مکرر و ملایم توسط والدین تحت نظر متخصص.

 

5.مداخلات جراحی (در موارد مقاوم یا شدید)

درمان های غیر جراحی در متاتارسوس ادداکتوس

ارتوزها نقش بسیار مهمی در مدیریت و درمان متاتارسوس ادداکتوس دارند، به‌ویژه در مواردی که دفورمیتی قابل اصلاح بوده و نیازی به مداخلات جراحی وجود ندارد. ارتوزها با ایجاد اصلاح تدریجی در موقعیت استخوان‌ها و مفاصل پا، بهبود عملکرد و کاهش عوارض جانبی این ناهنجاری را هدف قرار می‌دهند.

اهداف استفاده از ارتوزها در متاتارسوس ادداکتوس

1. اصلاح تدریجی دفورمیتی: ارتوزها نیروهای مکانیکی ملایمی به پا وارد می‌کنند تا استخوان‌های متاتارس را به موقعیت طبیعی بازگردانند.

2. پیشگیری از پیشرفت ناهنجاری: ارتوزها از تثبیت و پیشرفت زاویه غیرطبیعی متاتارس‌ها جلوگیری می‌کنند.

3. بهبود تراز بیومکانیکی: اصلاح محور پا و بهبود هماهنگی بین مفاصل و عضلات.

4. توزیع مناسب فشار: کاهش فشار بر روی نواحی خاص پا و جلوگیری از درد یا تغییرات ثانویه در پوست و مفاصل.

5. بهبود عملکرد راه رفتن: ارتوزها به بازیابی الگوی طبیعی راه رفتن کمک می‌کنند.

 

انواع ارتوزهای مورد استفاده در متاتارسوس ادداکتوس

1. کفی‌های طبی (Orthotic Insoles)

کفی‌های اصلاحی سفارشی: با طراحی خاص برای حمایت از قوس پا و جلوگیری از انحراف بیشتر استخوان‌های متاتارس.

ویژگی‌ها:

دارای قوس داخلی تقویت‌شده برای جلوگیری از آداکشن.

پدهای تنظیم‌کننده فشار برای کاهش درد و اصلاح وضعیت پا.

کاربرد: در موارد خفیف تا متوسط، به‌ویژه در کودکان.

2. بریس‌های اصلاحی (Corrective Braces)

بریس‌های تمام پا (Full Foot Braces): مانند Denis Browne Bar، که پاها را در حالت اصلاحی قرار می‌دهد.

ویژگی‌ها:

قابل تنظیم برای تغییر زاویه پا با پیشرفت درمان و اصلاح پا.

مناسب برای دفورمیتی‌های متوسط تا شدید.

3. اسپلینت‌های دینامیک (Dynamic Splints)

طراحی‌شده برای نگه داشتن پا در موقعیت اصلاحی در هنگام استراحت یا خواب.

مانند Bebax Shoe یا Wheaton Brace، که تنظیمات تدریجی برای اصلاح زاویه دارند.

مناسب برای نوزادان و کودکان خردسال با انعطاف‌پذیری بالا.

4. ارتوزهای فانکشنال (Functional Orthoses)

برای کودکان بزرگ‌تر و افرادی که نیاز به اصلاح محور بیومکانیکی پا در طول فعالیت‌های روزانه دارند.

این ارتوزها معمولاً داخل کفش قرار می‌گیرند و به بهبود الگوی راه رفتن کمک می‌کنند.

عملکرد مکانیکی ارتوزها در درمان متاتارسوس ادداکتوس

1. ایجاد نیروهای اصلاحی: ارتوزها نیروهای تصحیحی مداوم و کنترل‌شده به پا وارد می‌کنند تا استخوان‌های متاتارس به تدریج در موقعیت طبیعی قرار گیرند.

2. کاهش فعالیت عضلات ناهماهنگ: ارتوزها باعث کاهش فشار و فعالیت اضافی در عضلات تیبیالیس قدامی و سایر عضلات دخیل در دفورمیتی می‌شوند.

3. تقویت رشد طبیعی پا: در کودکان، استفاده مداوم از ارتوزها به اصلاح طبیعی پا در طی رشد کمک می‌کند.

 

مدت زمان و پروتکل استفاده از ارتوزها در متاتارسوس ادداکتوس

مدت استفاده از ارتوزها به شدت دفورمیتی و سن کودک بستگی دارد.

در موارد خفیف، معمولاً چند ماه استفاده کافی است.

در دفورمیتی‌های متوسط تا شدید، ممکن است نیاز به استفاده طولانی‌مدت یا ترکیب با سایر مداخلات مانند گچ‌گیری وجود داشته باشد.

 

نکات کلیدی در استفاده از ارتوز در متاتارسوس ادداکتوس

1. سفارشی‌سازی: ارتوز باید با توجه به ساختار و نیازهای خاص هر فرد طراحی شود.

در کلینیک تخصصی پایا تمام ارتوز ها ،کفش و کفی طبی به صورت شخصی ساخته میشوند.

2. ارزیابی منظم: پایش مداوم توسط پزشک یا متخصص ارتوپدی برای بررسی پیشرفت درمان و تنظیم ارتوز ضروری است.

3. همراهی با تمرینات: استفاده از ارتوزها همراه با تمرینات کششی و تقویتی نتایج بهتری خواهد داشت.

4. تعهد والدین: در کودکان، نقش والدین در تشویق و نظارت بر استفاده صحیح از ارتوز بسیار مهم است.

جمع‌بندی

ارتوزها بخش اساسی درمان غیرجراحی متاتارسوس ادداکتوس هستند. آن‌ها با ایجاد نیروهای اصلاحی تدریجی، حمایت از ساختار پا و پیشگیری از عوارض ثانویه، می‌توانند به اصلاح پای کودک و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. همکاری نزدیک بین والدین، متخصص ارتوپدی و فیزیوتراپیست، موفقیت این رویکرد درمانی را تضمین می‌کند.

برای مشاوره با کارشناسان کلینیک تخصصی ارتوپدی فنی پایا میتوانید با شماره 09128521408 و یا 02532943673 تماس حاصل فرمایید.

جهت مراجعه حضوری به آدرس : قم میدان صدوقی ابتدای عطاران رو به روی کوچه 2 پلاک31 مراجعه فرمایید.